Muzeum Armii Krajowej

Muzeum Armii Krajowej w Janówce jest jedynym na terenach Polski północno - wschodniej kultywującym wartości patriotyczne. Swoim zasięgiem obejmuje całe "kresy wschodnie". Powstało przy Szkole Podstawowej im. Armii Krajowej w Janówce. 27.09.2000r. uroczystego Dniu Państwa Podziemnego dokonano uroczystego otwarcia Muzeum,   z udziałem wielu członków AK z całego kraju, władz państwowych, wojewódzkich i powiatowych. Szkoła dołożyła wielu starań, aby nadać tej uroczystości właściwą oprawę. Można tu prześledzić wojenne losy AK-owców.

Zgromadzone w nim eksponaty zostały przekazane przez byłych żołnierzy Armii Krajowej z kraju i zagranicy oraz przez miejscowe społeczeństwo. Do najciekawszych należą między innymi pamiątki po kpt. Benonie Łastowskim ps. "Łobuz", "Cichociemny". Są to odznaczenia bojowe polskie i zagraniczne, dokumenty i legitymacje wojskowe, zdjęcia, elementy umundurowania i osobiste drobiazgi.

W posiadaniu Muzeum znajdują się również niemieckie i radzieckie dowody osobiste z lat wojny, zaświadczenia wydawane przez niemieckie urzędy pracy, pamiątki z pobytu w obozach jenieckich itp. Na specjalnych planszach zamieszczono duże zdjęcia dokumentujące działalność AK na wschodnich kresach II Rzeczypospolitej, dziś należących do Litwy i Białorusi. Przedstawiają one działających tam dowódców i codzienne życie partyzanckich oddziałów. W Muzeum obejrzeć można podobizny dowódców AK wyższego i niższego szczebla, np.: Kazimierza Sosnkowskiego, Stefana Roweckiego, Leopolda Okulickiego i innych. Osobne miejsce zajmuje galeria portretów AK-owców z terenu Augustowszczyzny i okolic Sokółki. Specjalne gabloty poświęcono pamięci żołnierzy AK wywiezionych po wojnie w głąb Związku Radzieckiego. Umieszczono w nich listy i pocztówki (nieraz wykonane ręcznie) od zesłańców, fotografie, drobne przedmioty. Szczególne wrażenie wywiera typowy strój łagiernika z wyszytym numerem więźnia na kurtce i czapce. Muzeum posiada skromną kolekcję mundurów. Wśród nich warto zwrócić uwagę na autentyczny mundur (kurtkę) polski z 1939 r. oraz mundury, w których walczyli żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Z ciekawszych eksponatów należy wymienić dużego formatu, ceramiczne emblematy zgrupowań Armii Krajowej walczących w Powstaniu Warszawskim. Prawdziwą ozdobą Muzeum jest zbiór rzeźb ceramicznych wykonanych przez Pana Jana Durlika, dziś już nieżyjącego artystę - amatora. Twórca z wielkim realizmem przedstawił epizody z naszej wojny obronnej 1939 r., cierpienia ludności żydowskiej w getcie, sceny z walk partyzanckich i Powstania Warszawskiego. Muzeum gromadzi również wspomnienia i pamiątki byłych kombatantów, albumy. W stadium tworzenia jest również przy-muzealna biblioteka zawierająca wiele książek i periodyków dotyczących drugiej wojny światowej.